فدرا عربی، پس از ۱۰ سال!

نوشته پیتر بیلاک | ترجمه مهدی روندی
ــــــــــــــــــ

تقریباً ۱۰ سال پس از خلق فدرا عربی آن را بار دیگر برای انتشار مجدد آماده کردیم.

فدرا به طور کامل دوباره طراحی و این تغییرات شامل سبک‌ها و وزن‌های جدید آن می‌شد. من اغلب طراحی تایپ را با ساخت پنکیک مقایسه کرده‌ام. وقتی که برای اولین بار امتحان کنید، می‌بینید که پس از بار سوم یا چهارم است که یاد می گیرید چگونه باید آن را بپزید. فدرا عربی، که بخشی از اولین پروژه‌های تایپوگرافی دو زبانه‌ام بود، اولین تجربۀ من در طراحی تایپ فیس عربی نیز بود، بنابراین زمان قابل‌توجهی را صرف تحقیق دربارۀ فونت متن، ساختار و ریتم بصری آن کردم، می‌خواستم با مرور آنها از رویکردهای موجود در طراحی تایپ فیس امروزی بیشتر بدانم و در دیزاین و بریف آن به کار بگیرم، تا بفهمم که چه چیزی قبلاً امتحان شده، چه کاری انجام شده و کدام یک نشده است. اینکار در حوزه‌های تحقیقاتی‌ام به من کمک می‌کرد.

در پروژه TM ، طارق اتریسی به طور مداوم به خاورمیانه سفر می‌کرد و در آن پروژه من با او همکاری می‌کردم. از او خواستم تا در سفرهایش از مردم بخواهد هر یک جمله ای را با دست خط خود بنویسند، او این دست نوشته‌ها را از مردم کشورهای مختلف با سنین و پیشینه‌های مختلف برایم جمع‌آوری کرد. مشاهده نحوه نوشتن یک متن مشابه توسط افراد مختلف و کشف جایگزین‌های حروف و فرم‌ها از نظر فرهنگی بسیار جالب و جذاب بودند. و من متوجه شدم دست خط عربی بیش از آن چیزی که فکر می کردم به خط لاتین نزدیک است.

برای مثال، مردم در دستخط ریز به طور طبیعی دندانه‌ها را برای خوانایی بیشتر به طور طبیعی بالا می‌برند. در نوشته‌های روزمره، حروف استاندارد نوشته می‌شدند، بدون تفاوت زیاد در عرض حروف که می‌توان در خوشنویسی یافت. پس از تجزیه و تحلیل ده‌ها نمونه، من به درک درستی از ساختار واقعی حروف رسیدم و با توجه به آن‌ها توانستم شخصیت گروهی حروف را تعریف و شروع به طراحی کنم.

قصد من ایجاد یک فونت بسیار خوانا بود که در آن بتوان ویژگی‌های اصلی حروف را تشخیص داد، فرم اسکلت و شخصیت حروف عربی را بر اساس مطالعاتم شکل دادم

و نتیجه آن یک سیستم نوشتار دو زبانه برای چاپ متون لاتین و عربی بود. زمانی که فدرا برای اولین بار منتشر شد، تعداد بسیار کمی فونت‌ دیجیتالی عربی وجود داشتند که از هر دو زبان پشتیبانی کنند و بتوان از آنها در اندازه‌های کوچک استفاده کرد. خوشبختانه فونت فدرا محبوبیت گسترده‌ای را به دست آورد و من بارها در سفرهای خود به منطقه شاهد آن بوده‌ام. من در آن زمان حتی یک تایپ فیس عربی را هم طراحی نکرده‌ بودم، اما از سال ۲۰۱۰ تاکنون با کریستین سارکیس مشغول به کار بوده‌ام و این همکاری‌ها چشمانم را به پتانسیل کامل تایپوگرافی عربی باز کرده و درک من از نوشتار عربی بسیار تکامل یافت به صورتی که می‌توانستم اشتباهاتم را در نسخه اصلی فدرا عربی ببینم.

ما پس از تصمیم به تاسیس فاندری جدید، به این نتیجه رسیدیم که باید به تایپ عربی بازنگری کنیم. در اصل، فدرا عربی برای کار با هر دو نسخه سریف و سانس فدرا لاتین طراحی شده ‌بود و بسیاری از سازگاری‌ها می‌بایست انجام می‌شد تا بتوان از آن برای هر دو فونت استفاده کرد. ما از بهمن اسلامی خواستیم تا که دو نسخه جداگانه از فدرا عربی، یکی با کنتراست بالاتر برای کار با فدرا سریف و دیگری با کنتراست کم‌تر برای کار با فدرا سانس را به دقت و بدون از دست دادن ویژگی‌های اصلی آن مجدداً طراحی کند، یعنی استحکام، صراحت و معاصر بودن را در آن حفظ کند.

البته در تایپوگرافی عربی سریف‌ها وجود ندارند و ما برای نام‌ گذاری این دو سبک متفاوت خیلی کلنجار رفتیم و گزینه‌های مختلف زیادی را در نظر گرفتیم مانند (مدرن / سنتی، کنتراست پایین / کنتراست بالا، قدیمی / جدید، و غیره). با این حال، از آن جا که ما در حال طراحی معادل های برای فونت های لاتین (فدرا سانس) و (فدرا سریف) بودیم، علی رغم بی‌میلی، تصمیم گرفتیم تا نام آن‌ها را حفظ کنیم. ما همچنین یک وزن کاملاً جدید فدرا لاتین را بدون علامت به وجود آوردیم و در میان نسخه‌های دیگر آن در انتشار به اشتراک گذاشتیم.

هنگامی که طرح‌های بهمن اسلامی آماده شدند؛ به طرز شگفت انگیزی تقریبا همه چیز متفاوت شده بود و بهمن از آن یک فونت کاملاً جدید خلق کرده بود. با این حال، وقتی در متن به آن نگاه می‌کنیم، احساس فدرا همچنان در آن وجود دارد. البته که با دیدن این تفاوت‌ها، من از تعدادی بهبودهای فدرا خجالت می‌کشیدم؛ او حساسیت خوبی در طراحی تایپ دارد و همچنین بیشتر از من در مورد زبان عربی می‌داند، در واقع آنچه که ما از فدرا عربی توقع داشتیم باشد را بهمن توانسته بود طراحی کند. بسیار خلق فدرای امروزی زمان بسیار زمان برد.

نزدیک به ۱۰ سال از زمانی که روی فدرا کار می کردم می‌گذرد، اما فدرا همچنان توانایی بالقوه‌ای در برآورده کردن نیاز‌های طراحان دارد